[blok]Zasiedlona przynajmniej od środkowego paleolitu, w epokę brązu weszła ok. 3000 p.n.e. W wyniku migracji w II tysiącleciu. p.n.e. Grecja została zajęta przez nową indoeuropejską. ludność ( Grecy), ukształtował się stan posiadania i utrwaliły odrębności poszczególnych grup etnicznych ( Jonowie, Achajowie, Dorowie). W XVII XII w. p.n.e. na terenie starożytnej Grecji rozwinęła się oryginalna kultura zwana mykeńską od jej głównego ośrodka Myken. W okresie tym poza Mykenami istniało wiele innych organizmów państwowych: Tyryns, Pylos, Orchomenos. Władcy rezydowali w obronnych cytadelach, z których zarządzali podległym sobie terytorium. O funkcjonowaniu administracji informują króla odczytane 1952 tabliczki z pismem interlinearnymi. O schyłku świata mykeńskiego opowiadają Iliada i Odyseja (wojna trojańska). Królestwa mykeńskie upadły na przełomie XIII i XII w. p.n.e. w wyniku najazdu Dorów. Zniszczenia dokonane przez Dorów otworzyły okres tzw. wieków ciemnych (XII-VIII w. p.n.e.), podczas którego załamał się rozwój dotychczasowej kultury. Jej tradycje przetrwały głównie w Attyce i na Cyprze, przodujących ośrodków pocztowych I tysiąclecia p.n.e. W omawianej epoce doszło do skolonizowania przez Greków wschodnich wybrzeży Azji Mniejszej (Jonia, Doryda i Eolia). Zasadniczy przełom w dziejach starożytnej Grecji nastąpił w okresie archaicznym (ok. 800-500 p.n.e.). W jego początkach powstał alfabet gr., pojawiły się pierwsze dzieła literackie (najpierw śpiewane, recytowane, później spisane, m.in. poematy Homera), doszło do ukształtowania się charakterystycznego dla Greków modelu państwa „polis”, rozumianego jako wspólnota obywateli. Narastający kryzys społeczny (dominacja arystokracji, wzrost liczby ludzi bez ziemi oraz bogacących się na handlu i rzemiośle) spowodował emigrację ludności poszukującej lepszych warunków życia nad M. Czarnym, w Italii i dalej (wielka kolonizacja grecka; VIII-VI w. p.n.e.) oraz walki wewnętrzne w polis. Zmiany zachodzące w technice walki ( falanga, hoplici) zwiększyły znaczenie średniozamożnych chłopów, służących w ciężkozbrojnej piechocie i uderzyły w polityczny monopol arystokracji. Powszechne żądania sprawiedliwości doprowadziły do pierwszych kodyfikacji praw (Zaleukos, Drakon), prób reformy ustroju (Solon), wreszcie do pojawienia się tyranów (Periander, Pizystrat, Polikrates). W okresie archaicznym umocniła się wspólnota kulturowa Greków ( Hellenowie, amfiktionie, igrzyska greckie), zaczęła się rozwijać literatura (Starożytna Literatura Grecka), sztuka (Starożytna Sztuka Grecka), filozofia oraz nauka. Pod koniec tego okresu ustaliły się ostatecznie oryginalność ustrojowa i kulturowa oraz wpływy polityczne Sparty (Związek Peloponeski). Jej późniejszy główny. rywal Ateny podlegały w VI w. procesowi intensywnych przeobrażeń wewnętrznych (Solon, Pizystrat, Klejstenes). Zaangażowanie Aten w rewoltę miast greckich w Azji Mniejszej (powstanie jońskie 499-494r.) naraziło je na wyprawę odwetową (bitwa pod Maratonem 490, Miltiades). W czasie drugiego najazdu (480-479) przeciwko Persom wystąpiła koalicja Greków skupionych wokół Sparty i Aten (wojny perskie). Przegrana pod Salaminą i Platejami zmusiła Persów do odwrotu. Po wycofaniu się Sparty wojnę kontynuowały Ateny wraz ze swoimi nowymi sojusznikami z Ateńskiego Związku Morskiego. Dzięki kontroli nad Związkiem i jego zasobami Ateny stały się największą potęgą morską Grecji. W samych Atenach wzrosły wpływy najuboższych obywateli, którzy służąc we flocie morskiej najpierw przysłużyli się do zbudowania potęgi Aten a następnie zażądali praw dla siebie. Za sprawą Efialtesa i Peryklesa w Atenach zwyciężyła demokracja. W czasach Peryklesa Ateny były niekwestionowaną kulturową stolicą Grecji. Potężniejący konflikt z zaniepokojoną postępami Aten Spartą doprowadził do wojny peloponeskiej (431-404), klęski Aten, rozpadu I Ateńskiego Związku Morskiego, zniszczeń i chaosu w całej Grecji. Autorytaryzm Sparty naraził ją na niezadowolenie innych państw i wojnę koryncką(295-387). Poparcie Persji ( Antalkidasa, pokój na przełomie 387 i 386 r.) ocaliło na krótko pozycję Sparty. Podważyło ją w następnych latach wzmocnienie Teb (Epaminondas, Pelopidas) i Aten, które stworzyły II Ateński Związek Morski (378r.). Niezwyciężona dotąd armia spartańska poniosła klęskę pod Leuktrami (371r.), co dało hegemonię Tebom (do 362r.). Osłabienie i rozbicie wewnętrznego świata Grecji po załamaniu Teb i rozpadzie II Ateńskiego Związku Morskiego bezlitośnie wykorzystał władca Macedonii Filip II (359-336). Zwycięstwo Macedonii pod Cheroneą (338) przypieczętowało upadek niezawisłości Greków, którzy zachowali jednak dotychczasowe struktury społeczne i polityczne. Filip II, a następnie jego syn, Aleksander III Wielki kontrolowali sprawy greckie jako hegemonowie Związku Korynckiego. Z chwilą rozpoczęcia przez Aleksandra III Wielkiego zwycięskiej wyprawy przeciwko Persji (334-323) skończył się okres klas w dziejach Grecji. Podboje Aleksandra III Wielkiego doprowadziły do zasadniczych przesunięć centrów kultury, które w hellenizmie znajdowały się głównie na Wschodzie. Znaczenie jako ośrodek nauki i sztuki zachowały jedynie Ateny. Mimo podejmowanych prób (Związek Etolski, Związek Achajski) Grecja przestała być podmiotem politycznym. O losach Grecji zadecydował Rzym (wojny macedońskie), podporządkowując ją sobie w roku 146 i czyniąc w 27 r. p.n.e. odrębną prowincją (Achaja). Przejęta przez Rzymian kultura Starożytnej Grecji stała się jednym z fundamentów współczesności.[/blok]

Autor: 1478